حجم مبنا در بورس ایران
بورس، روزانه محلی برای معامله مقدار کثیری پول و سرمایه است. این مسئله دور از انتظار نیست که همواره برخی از افراد سودجو بخواهند در روند قیمت‌ها به سود و منفعت خود تاثیرگذار باشند. در این راستا همیشه نیاز بوده تا با وضع قوانین و مقرراتی، از این سوء‌استفاده‌ها جلوگیری گردد و دادوستدها به صورت کاملا حقیقی و قابل اطمینان تداوم یابند. وضع قانون حجم مبنا در بورس در تعداد سهام، یکی از همین قانون های بازدارنده است. این اصل در تعیین قیمت پایانی نمادهای بورسی نقش دارد و مشخص می‌کند که آیا شرکتی مجوز اعمال همه تغییرات مجاز در قیمت را برای تعیین قیمت های روز بعد دارد یا خیر!
حجم مبنا در بورس چیست و چه کاربردی دارد؟در این مقاله میخواهیم به بررسی این موضوع بپردازیم. پس با ما همراه باشید.
[lwptoc skipHeadingLevel=”h6,h5,h4,h1″]
حجم مبنا چیست؟
در یک بیان ساده می‌توان حجم مبنا را به این صورت تعریف کرد، کمترین تعداد سهامی که بایستی در یک روز، توسط یک نماد، خرید و فروش شود، تا آن شرکت نوسان قیمتی مجاز را در مشخص کردن قیمت سهام، برای فردای همان روز اعمال کند. وجود حجم مبنا در بورس باعث میشود تا سرمایه‌گذاران بدانند که نوسانات قیمت سهام، بنا به یک حجم معاملاتیِ مناسب بوده است. نه صرفا بر اساس چند خرید و فروش جزئی! در نتیجه وجود این اصل از پیدایش قیمت‌های غیر واقعی ممانعت می‌کند.
مزایای حجم مبنا در بورس چیست؟
مهم‌ترین حسن و مزیت حجم مبنا در بورس، پیشگیری از کاهش و افزایش ناگهانی و پر شیب در فرایند قیمت‌هاست. به این شکل که اگر به عنوان مثال تقاضا برای یک سهام کاهش یابد و عرضه به همان حالت قبل باقی مانده باشد، فزونی عرضه بر تقاضا پدید خواهد آمد. این فزونی عموما به قدری خواهد بود که آن سهام، اصطلاحا قفل شود.
در صورت نبود این قانون، سهام شدیدا روند نزولی خواهد گرفت. اما وجود آن باعث میشود با کاهش تعداد سهام خرید و فروش شده، نوسان قیمتی نیز کاهش یابد و از کاهش ناگهانی قیمت سهام پیشگیری گردد. در روند صعودی نیز همینگونه خواهد بود.
نحوه محاسبه حجم مبنا در بورس
برای محاسبه این عدد کافیست عدد ۰.۰۰۰۴ را در تعداد سهام های یک شرکت ضرب نمایید. به عنوان مثال اگر شرکتی بیست میلیون سهام داشته باشد، حجم مبنای این شرکت برای هر روز برابر است با هشت هزار سهم.
چگونه می‌توان حجم مبنا را دید؟
این عدد به صورت اتوماتیک توسط سامانه معاملات اندازه‌گیری می‌گردد و هیچ کدام از معامله گران و سرمایه گذاران نقشی در آن ندارند. این عدد همواره و برای تمامی نمادها در سایت مدیریت فناوری بورس تهران، قابل مشاهده است. تنها کافیست به این سایت سر بزنید و نیازی به آموزش حجم مبنا در بورس برای همه کاربران نیست.
قوانین جدید حجم مبنا در بورس
برای ذکر این قوانین جدید که همان استثنائات محاسبه حجم مبنا در سهام است، باید ابتدا ارزش مبنا مشخص گردد. ارزش مبنا عبارت است از: ضرب حجم مبنا در قیمت نهایی آخرین روز معاملاتی در پایان هفته که عمدتا روز چهارشنبه است.
حال این عدد برای شرکت‌هایی با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال به صورت زیر است:
چنانچه ارزش مبنا بین ۵۰ تا ۱۰۰ میلیارد ریال بود، حجم مبنا همان عدد محاسبه شده خواهد بود، یعنی همان ۰.۰۰۰۴ کل سرمایه
اگر ارزش مبنا کمتر از ۵۰ میلیارد ریال بود، این عدد برابر است با ۵۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی در آخرین روز معاملاتی
و اگر ارزش مبنا بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال بود، حجم مبنا برابر است با ۱۰۰ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی در آخرین روز معاملاتی
برای شرکت‌هایی با سرمایه بیش از ۲۰ هزار میلیارد ریال، حجم مبنای معین یعنی همان ۰.۰۰۰۴ برای ارزش مبنای بین ۵۰ تا ۱۲۰ میلیارد ریال است و کمتر و بیشتر از این مقدار مانند بالا محاسبه میشود، یعنی برای کمتر از ۵۰ میلیارد ریال همین عدد تقسیم بر قیمت پایانی خواهد شد و برای ارزش مبنای بیش‌از ۱۲۰ میلیارد ریال نیز همین عدد بر قیمت نهایی آخرین روز معاملاتی تقسیم خواهد شد.
در این قانون حجم مبنای شرکت های فرابورس نیز بدین صورت معین شده است:
این فرمول در بازار اول و دوم فرا بورس و برای شرکت‌هایی با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال، در بازه ارزش مبنای ۵۰ تا ۱۰۰ میلیارد ریال است. با سرمایه بیش از ۲۰ هزار میلیارد ریال، در بازه ارزش مبنای ۵۰ تا ۱۲۰ میلیارد ریال قرار دارد و در غیر اینصورت مانند بالا محاسبه میشود. یعنی کمترین و بیشترین میزان تعیین شده تقسیم بر قیمت نهایی.
در بازار پایه زرد تفاوت در حداقل ارزش مبناست که ۲۰ میلیارد ریال است و سایر قوانین و محاسبات مانند بازار پایه خواهد بود.
در بازار پایه نارنجی فرابورس نیز همه چیز به جز حداقل ارزش مبنا که ۱۰ میلیارد ریال است مانند سایر بازارها خواهد بود.
در بازار پایه قرمز فرابورس این حداقل میزان ۵ میلیارد ریال است.
به عبارت دیگر در این بازار ها اگر میزان سرمایه بیش از ۲۰ هزار میلیارد ریال باشد و ارزش مبنای به دست آمده در رنج تعیین شده در هر بازار که به عنوان نمونه در بازار قرمز ۵ تا ۱۲۰ میلیارد ریال است، باشد حجم مبنا همان عدد معین شده و چهار ده هزارم است. اما در خارج از این مقدار و به عنوان مثال در حالت کمتر از ۵ میلیارد ریال، حجم مبنا با فرمول ۵ میلیارد ریال تقسیم بر قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی، مشخص خواهد شد.
تاثیر حجم مبنا در معاملات بورس
گفتیم که از جمله تاثیرات وجود این قانون ممانعت از کاهش و افزایش ناگهانی نرخ سهام از طریق روند تعیین کف تعداد سهام مورد معامله است. در این صورت اگر سرمایه‌گذاری که در صف فروش سهم خود قرار دارد به شدت نیاز به پول داشته باشد مجبور خواهد شد سهام خود را به صورت وکالتی واگذار نماید.
همین‌طور اگر تشکیل صف فروش و قفل شدن نماد هم زمان رخ دهد، با تشکیل جلسات مجمع و توقف نماد، قیمت سهم به قدری پایین خواهد آمد که به تعادل برسد و این یعنی بر هم خوردن هدف تعیین حجم مبنا در بورس و ناکارآمد شدن آن!
با این حال اگر این قانون همان‌طور که باید و در یک شرایط معمولی و ایده‌آل عمل کند، در شرایط قیمت‌گذاری‌ها تاثیر مثبتی خواهد داشت.
بیشتر بخوانید:
امیدوارم این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد.
راستی! برای دریافت مطالب جدید در کانال تلگرام یا پیج اینستاگرام عضو شوید.
